İki büyük zelzelede vazife alan arama kurtarma gönüllüleri yaşadıklarını unutamıyor

MUHAMMED GENCEBAY GÜR – 1999’daki Marmara Depremi’nde ve 2023’teki Kahramanmaraş merkezli sarsıntılarda misyon alan arama kurtarma gönüllüleri Niyazi Özgür Ulu ve Fazilet Yetek, yaşadıklarını unutamıyor.

İstanbul’da yaşayan Şanlı ve Yetek, 24 yıl ortayla meydana gelen Marmara Zelzelesi ve Kahramanmaraş merkezli zelzelelerde arama kurtarma çalışmalarına katıldı.

Bu zelzelelerin dışında birçok olayda da afetzedelerin yardımına koşan Ulu şu an İHH İnsani Yardım Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi, Yetek de Cansuyu Derneği İstanbul Arama Kurtarma Vilayet Sorumlusu olarak vazife yapıyor.

Yüce, “Hereke’den Gölcük’e kadar yürüdük. Kaç saat olduğunu hatırlamıyorum. Bütün enkazların altından insan sesi geliyordu. Alışılmış o vakit bu kadar arama kurtarma şuuru gelişmemişti ülkede. Bugünkü imkanlar ve deneyimimiz yoktu. O günden bugüne ülkemiz çok yol kat etti. O gün STK’ler olarak da devlet olarak da bir acizliğimiz vardı. Bunu kabul etmek lazım. Kimse ne yapacağını bilmiyordu. Küçük bir mahşer yeri üzereydi.” sözlerini kullandı.

Hereke’den Gölcük’e yürürken ekipmanlarını taşıyamadıkları için arama kurtarma sürecini birinci etapta elle, yüzeysel yapmak zorunda kaldıklarını belirten Şanlı, “Yurt dışından çok takım geldi. Biz Japonlarla çalışmıştık. O vakit iş büsbütün el yordamıyla yürümüştü. Bilimsel, teknik bir arama kurtarma yoktu, o günün kurallarında imkanlar da o kadardı.” dedi.

İnsanlar enkazların altında çürüdü

Gölcük’e ve Adapazarı’na insan kokusundan girilmediğini, insanların enkaz altında çürüdüklerini tabir eden Büyük, “İnsanın psikolojisini de mahvediyordu. O vakit arama kurtarmada sivil savunmalar vardı. Onlar da profesyonel gruplar değildi, devletin memurlarıydı. Sivil toplum kuruluşlarında çalışanların da birden fazla eğitim almamıştı. Çok kişi ruhsal olarak hastanelik oldu. Fecî bir sahneydi.” diye konuştu.

Yüce, Marmara Depremi’nin akabinde Türkiye’de arama kurtarma çalışmalarına kıymet verilmeye başlandığını belirterek, “Şu anda Türkiye’de arama kurtarma konusunda çok başarılı, düzgün eğitimli sivil toplum kuruluşları var. Hatay’da, Maraş’ta, Adıyaman’da, Malatya’da çalışan uzman grup sayısı 30 bini bulmuştur. Bu sayının Gölcük’te yüzde 1’i yoktu. Biz STK’ler olarak çok aralık katettik, devlet de çok uzaklık katetti. AFAD’ın, UMKE’nin kurulması kıymetli bir olaydır. 1999 sarsıntısında çıkan kişiyi biz karga tulumba bir araca koyup götürüyorduk. Ambulans, birinci yardım, sıhhatle ilgili hiçbir şey yoktu.” değerlendirmesini yaptı.

Kahramanmaraş merkezli sarsıntıların Marmara Sarsıntısı ile kıyaslanamayacak kadar büyük olduğunu ve 120 bin kilometrekarelik bir alanı etkilediğini vurgulayan Aziz, “Türkiye’nin 7’de 1’i bu zelzeleden etkilendi. 11 büyük vilayet etkilendi. 107 bin kişi yaralı olarak çıkarıldı. Birbirinin artçısı olmayan iki zelzele tıpkı yerde oldu. Kahramanmaraş sarsıntısı, ‘asrın felaketi’ tabirini tam olarak karşılayan bir sarsıntı. İkinci haftada enkaz altında kimse kalmamıştı. 107 bin yaralımız var, 53 bin cenazemiz var. 11 başka lokasyonda 160 bin kişiyi 2 haftada enkazdan tahliye etmek çok büyük bir hadise. İlçelerde, köylerde yapıyorsunuz bunu.” halinde konuştu.

Hiç demir olmayan, midye kabuklarıyla yapılmış, içinden tencere çıkan kolonlar

Yüce, zelzelelerde can kaybının önlenmesi için sağlam binaların inşa edilmesinin değerine işaret ederek, şunları kaydetti:

“Gölcük’te bir bina vardı. Kaç kat olduğunu bilmiyorum, yalnızca çatısı toprağın üzerindeydi. Aşağıdan bir çocuk ‘Baba.’ diye bağırıyordu. Baba koşuyordu çatıya, birkaç tuğla atıyordu, sonra elektrik çarpmış üzere kaçıyordu geriye. Zelzele sendromlarından bir adedidir bu. Çocuğun sesi geliyor, baba tekrar koşuyor. Bu birkaç sefer tekrarlandı. Rabb’im bu türlü felaketleri tekrar göstermesin. Adapazarı’nda içinde hiç demir olmayan kolon gördüm. Gölcük’te neredeyse midye kabuklarıyla yapılmış kolonlar gördüm. Adana’da da kolonların içinden tencere çıkardık. Yıllarca çalışıp ailemize mezar alıyoruz. Beşerler konut sahibi olurken çok dikkat etsinler.”

“Bir canlıya ulaştığınızda dünyalar sizin olmuş üzere seviniyorsunuz”

Burada gördükleri karşısında dehşete düştüğünü söz eden Yetek, Sakarya’nın Erenler ilçesinde kendilerine tahsis edilen ilkokulda, depremzedelere yaklaşık iki ay boyunca aşevi, çamaşırhane ve banyo hizmeti sunduklarını kaydetti.

Enkaz altındaki vatandaşları kurtarmak için vakit zaman kendilerinden yardım istenildiğini aktaran Yetek, “Vefat eden birkaç kişiyi enkaz altından çıkarabildik. Olağan o devirler arama kurtarma işinin çok acemisiydik, değerinin de farkında değildik. Türkiye’de bilhassa 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi’nden sonra arama kurtarmanın hem devletimiz hem de sivil toplum kuruluşları bazında ne kadar kıymetli olduğu bir defa daha gün yüzüne çıktı.” dedi.

Yetek, Erenler’deki çalışmalarının yanı sıra Kocaeli’nin Gölcük ilçesi ile Yalova’daki depremzedelere de çadır ve barınma üzere insani yardım gereçleri götürdüklerini lisana getirdi.

Cansuyu Derneği bünyesinde 2023’te AFAD’dan arama kurtarma eğitimi aldıktan yaklaşık bir ay sonra Kahramanmaraş merkezli sarsıntıların meydana geldiğini söyleyen Yetek, “Eğitimlerde bize sarsıntılarda nasıl hareket etmemiz gerektiği öğretilmişti. Zelzele olur olmaz arkadaşlarımız aradı. O vakit grup sorumlusuydum. Saat 06.30’da iki arkadaş Kahramanmaraş’a hakikat yola çıktık. AFAD’dan gelecek buyruk doğrultusunda takımımıza orada yer ayarlamak için önden gittik. Zelzele bölgesine intikal ettik. Televizyonlarda görülenden daha fazla yıkım olduğunu o anda anladık.” diye konuştu.

Kahramanmaraş’ta kurtardığı bir şahısla hala görüştüklerini belirten Yetek, enkaz altındaki bir kişiyi canlı çıkardıklarında yaşadığı duyguyu, “Bir canlıya ulaştığınızda dünyalar sizin olmuş üzere seviniyorsunuz. Oradan çıkarana kadar aslında gücünüzün dışında bir güçle çalışıyorsunuz. Kâfi ki bir an önce çıkabilsin. O anki memnunluk her şeye paha.” kelamlarıyla anlattı.

About The Author

admin

See author's posts