Uzmanlardan sarsıntı uyarısı: “Marmara’da 7’den büyük bir zelzele her an olabilir”

Türkiye‘nin tamamının sarsıntı tehlikesi altında olduğunu belirten uzmanlar, “Büyük zelzeleler tekrar olacak, hazırlıklı olmak zorundayız. Türkiye‘de zelzeleden etkilenmeyecek hiçbir yerleşim alanı yok” ihtarında bulundu.

Kocaeli’nin İzmit ilçesinde zelzele söyleşisi düzenlendi. Söyleşiye katılan Prof. Dr. Şükrü Ersoy ve Doç. Dr. Özkan Cindoruk, 1999 Kocaeli Depremi’nden bu yana geçen müddette atılan adımları, eksiklikleri ve gelecekte yaşanabilecek riskleri kıymetlendirdi. Uzmanlar, ” Türkiye‘de zelzeleden etkilenmeyecek hiçbir yerleşim alanı yok. Büyük sarsıntılar yeniden olacak, hazırlıklı olmak zorundayız” ihtarında bulunarak, afet kültürünün geliştirilmesi, zemin-yapı ahenginin sağlanması ve kentlerin dirençli hale getirilmesinin hayati ehemmiyet taşıdığını vurguladı.

“Her küçük zelzelede bile ne yapacağımızı tartışıyoruz”

Toplumun afet kültüründen mahrum olduğunu belirten Prof. Dr. Şükrü Ersoy, “Her sarsıntıdan sonra yapılması gerekenleri sık sık konuşuyoruz. Nedeni şu, Türk insanında dayanışma kültürü var lakin şimdi afet kültürü yok. Afet kültürü olmadığı için her küçük sarsıntıda bile ne yapacağımızı tartışıyoruz. Gelecek kuşağa ne yapacaklarını öğretmeli, yapılarımızı da buna nazaran güçlendirmeliyiz. Türkiye güçlü bir ülke. Yasalar konusunda çok şey yapıldı. Lakin 2023 sarsıntıları, yapılanların kâfi olmadığını gösterdi. Daha dirençli kentler kurmamız şart” tabirlerine yerdi.

“Bir binanın sağlamlığından emin olmadan, çök-kapan-tutun hareketi yapmanın manası yok”

Batı Anadolu’da zelzeleler olabileceğini tabir eden Prof. Dr. Ersoy, “1970’ten beri Batı Anadolu’da sarsıntı olmuyor. En son Gediz sarsıntısı vardı. Balıkesir zelzelesi beklenebilecek bir sarsıntıydı. Büyük yıkım olmadı lakin metruk binalar yıkıldı lakin Sındırgı sarsıntısı tek olmayacak bundan sonra da Batı Anadolu’da zelzeleler olabilir. Bir binanın sağlamlığından emin olmadan çök-kapan-tutun hareketi yapmanın manası yok. Yönetmeliğe uygun ve kaliteli gereç kullanılırsa köy konutları bile yıkılmaz” diye konuştu.

“Türkiye’de sarsıntıdan etkilenmeyecek hiçbir yerleşim alanı yok”

Türkiye’nin her bölgesinin sarsıntıya karşı riskli olduğunu tabir eden Prof. Dr. Şükrü Ersoy, “Türkiye’de zelzeleden etkilenmeyecek hiçbir yerleşim alanı yok. Münasebetiyle gelecekte yeniden büyük zelzeleler meydana gelecek. Birinin çıkıp büyük bir zelzele olmayacak demesini beklemek hayal. Yeni zelzelelere hazırlanmamız gerekiyor. Bu korkulacak bir durum değil. Afet kültürünü geliştirdiğimiz vakit, yapılarımızı güçlü yaptığımız vakit rastgele bir ziyan olmayacaktır” sözlerini kullandı.

“Ne söylediysem hepsi çıktı, biz kahin miyiz?”

Deprem ikazlarının hepsinin gerçekleştiğini söz eden Prof. Dr. Şükrü Ersoy, “Ne söylediysem hepsi çıktı, biz kahin miyiz? Hayır. Oranın kaç yüzyıldır zelzele oluşturmadığı bilinen bir gerçekti. 2023 sarsıntılarına ‘yüzyılın depremi’ diyorlar, yanlış. Son bin yılın en kıymetli yıkımı, dünyanın hiçbir yerinde 11 ili yıkan bir afete müdahale etmek çok kolay değil. Bu bakımdan Türkiye’yi küçümsemeyelim; eksikler yok mu? Binlerce eksik var lakin kendi gücümüzü de yok saymayalım. Olağan koşullarda Hatay’da, Maraş’ta zelzele olsaydı etraf vilayetlerden beşerler gelecekti lakin oralar da yıkıldı. Ben bu işlerle hala uğraştığımıza inanamıyorum. Biz güçlü bir ülkeyiz, insanlarımız da o denli; biz bu işin üstesinden geliriz. Niçin gelemiyoruz, bunu anlamış değilim. Sel yatağına mesken yapıyoruz, heyelanın altına mesken yapıyoruz, sarsıntı bölgesine mesken yapıyoruz; bunların yerleri belirli ancak bir türlü buna ait hayat biçimini geliştiremiyoruz. Felaketin, senaryonun en berbatı konuşulur. Marmara‘da 7’den büyük bir zelzele her an olabilir. Üstelik biz Marmara Denizi’nin içinden geçen Kuzey Anadolu fayının kuzey kolunu konuşuyoruz, güneyi kimse konuşmuyor. Güney’de de 7’ye varan sarsıntılar olabilir” sözlerini kullandı.

Doğu Marmara’yı işaret etti: “Zemin açısından büyük hasarlar oluşturacak nitelikteki bir bölge”

Doğu Marmara’da olası bir sarsıntıda tabandan kaynaklı büyük hasarlar oluşabileceğini tabir eden Doç. Dr. Özkan Cindoruk, “1999 zelzelesinden sonra Kocaeli’nde tedbirler almaya çalıştık fakat kâfi tedbirler alınmadı. En azından şunu öğrenmiş olduk; Kocaeli bölgesi zelzelede taban açısından büyük hasarlar oluşturacak nitelikteki bir bölge. Jeolojik ortam olarak tanımladığımız, yerlerin özellikleri olarak tanımladığımız ve fayın aktivitesinin en büyük yansımasının olduğu bölge olarak değerlendirdiğimiz alan olduğu için burada bunlarla karşı karşıya kalacağımızı en azından öğrendik” dedi.

“Zemin-yapı bağı gereğince dikkate alınmadı”

Türkiye’nin yapı üretimi noktasında kâfi seviyede olmadığını söyleyen Cindoruk, “Yeterli adımlar atıldı mı? Aslında planlamaya dönük birtakım şeyler yaptık ancak bilhassa zemin-yapı bağına dönük değerlendirmeleri yaptık fakat kâfi değil. Kentsel dönüşüm olarak tanımlanan ya da binaların, yapıların yenilenmesi, planlamanın tekrar ele alınması, ona nazaran yapı ve yerleşim planlaması ve yapı üretimi kavramını bir noktaya getirdik ancak kâfi seviyeye ulaşamadık. Lakin bu bir dezavantaj değil. Bunlardan aslında bir yol çizip daha âlâ şeyler, daha planlı, daha dirençli kentler yapabiliriz. Olağan taban ve yapı durumunu değiştirmedi. Aslında tabanı değiştirme imkanı yok. Yerin özellikleri aşikâr; yerle ilgili parametreleri ortaya koyabiliyoruz lakin o yere uygun yapıyı üretme konusunda biraz daha ileri adım attık. Tabana uygun yapı, tabana etütlerinin ciddiyetinin anlaşılması ve buna bağlı olarak yapı boyutlarının belirlenmesiyle ilgili adımlarımız oldu. Kâfi mi? Maalesef kâfi değil. Bu eksiklikleri tekrar kıymetlendirmemiz, ele almamız gerekiyor” dedi.

“Yer yer tsunami gibisi hareketlerin olma mümkünlüğü yüksek”

Marmara Denizi’nde deniz içindeki fayların aktivitesine bağlı olarak kıyı bölgelerinde su baskını gibisi, yer yer tsunami gibisi hareketlerin olabileceğini söyleyen Doç. Dr. Özkan Cindoruk, “Okyanusta olan zelzeleler üzere şiddetli bir tsunamiden bahsetmek mümkün değil lakin bilhassa deniz içerisindeki fayların aktivitesine bağlı olarak kıyı bölgelerinde bir su baskını gibisi, yer yer tsunami gibisi hareketlerin olma mümkünlüğü yüksek, onu söyleyebilirim. Marmara Denizi’nde olan bir zelzelede bu tesirleri görebiliriz. Bunlarla ilgili tedbirler ve değerlendirmeleri almamız gerekiyor. Tarihî sarsıntılarda misal kayıtlar olmuştur. Bununla ilgili değerlendirmeler var. Bu bahisle ilgili Kocaeli Üniversitesi’nde çalışan birçok öğretim üyesi arkadaşımız var, onları ele almak gerekiyor” sözlerini kullandı. – KOCAELİ

About The Author

admin

See author's posts